For those behind the cameras

Στο παγκόσμιο πρωτάθλημα εφήβων στο Ηράκλειο είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε τη διεξαγωγή των αγώνων, αλλά και τη ζωντανή μετάδοσή τους στους τηλεοπτικούς δέκτες. Ένα άρθρο που πρέπει να διαβαστεί από κάθε οπαδό και τηλεθεατή των αγώνων.

"If I could tell the story in words, I wouldn't lug around a camera." είχε δηλώσει τον προηγούμενο αιώνα ο κοινωνιολόγος και φωτογράφος Lewis Hine. Είναι σημαντικό κανείς να παρατηρήσει την πορεία του αθλήματος του μπάσκετ, παράλληλα με την πορεία της ανάπτυξης και της εκλαΐκευσης της τεχνολογίας και των μέσων της. Το μπάσκετ είναι ένα προϊόν παγκόσμιο, χωρίς διαστάσεις, το οποίο έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο. Πλέον είναι πάναπλο για κάποιον με μια τηλεόραση και μια κεραία στο σπίτι του ή ένα κινητό με σύνδεση στο ίντερνετ, με το πάτημα ενός κουμπιού να παρακολουθήσει έναν αγώνα με εικόνα και ήχο υψηλής ευκρίνειας. Πόσο δεδομένη είναι όμως αυτή η άνεση που έχει ο κάθε φίλαθλος; Είναι τελικά μια μετάδοση ενός αγώνα τόσο απλή όσο τη φαντάζονται οι περισσότεροι ή μήπως είναι μια διαδικασία πέρα για πέρα χρονοβόρα και απαιτητική;

Η ιστορία του άρθρου αυτού ξεκινά από ένα βράδυ στο στάδιο "Δύο Αοράκια", όπου εκεί έπαιζε τους περισσότερους αγώνες της η Εθνική μας ομάδα των εφήβων. Μόλις είχα χάσει το shuttle bus της FIBA, που πήγαινε στο κέντρο του Ηρακλείου. Έτσι ψάχνοντας μέσο για να γυρίσω, εν τέλει βρήκα έναν από τους οπερατέρ των αγώνων, ο οποίος προσφέρθηκε να με γυρίσει στο Ηράκλειο, αφού το γήπεδο βρισκόταν πολύ μακριά από την πόλη. Στο αυτοκίνητο, μου πρότεινε να κάνουμε ένα άρθρο αφιερωμένο στη ζωντανή μετάδοση αγώνων και έκτοτε η συνεργασία μας ήταν άψογη, τόσο στη συνεννόηση, όσο και στο να μου λύσει βασικές απορίες για αυτό το χώρο, να μου γνωρίσει το υπόλοιπο επιτελείο και να μαζέψω πλούσιο υλικό για το άρθρο. Το όνομά του είναι Περικλής Μοσχολάκης, οπερατέρ της ABC Productions, εταιρείας υπεύθυνης για το τουρνουά. Τον ευχαριστώ και δημόσια, αφού χωρίς αυτόν το συγκεκριμένο άρθρο δε θα είχε καν υπόσταση.

Τις πρώτες εξηγήσεις για τη ζωντανή μετάδοση τις έδωσε ο Περικλής.

Ποια είναι τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσεις για να φτάσεις να μεταδίδεις επαγγελματικά αγώνες σε μεγάλα τουρνουά;

Υπάρχει σχολή εικονοληψίας και επειδή είμαι αρκετά χρόνια στο χωρό, όταν ξεκίνησα δεν υπήρχε καν στην Κρήτη. Η μόνη που υπήρχε τότε, ήταν η σχολή Σταυράκου στην Αθήνα, στην οποία για να πάει κάποιος θα έπρεπε να έχει πολλά λεφτά. Ξεκινήσαμε κατευθείαν στην τηλεόραση, όχι στα γήπεδα, αλλά με ρεπορτάζ, εκπομπές κλπ.

Στην πορεία έκανα κάποια σεμινάρια και με την εμπειρία, που έχω μετά από εικοσιεννιά χρόνια που κάνω κάμερα, ανεβαίνουμε κάθε χρόνο σταδιακά και συνέχεια μαθαίνουμε. Δεν είναι κάτι, στο οποίο μπορείς να πεις ότι τα ξέρεις όλα. Κάθε φορά μαθαίνεις, αλλάζει η τεχνολογία και πολλά άλλα πράγματα πάνω στη δουλειά μας και πρέπει συνέχεια να βελτιωνόμαστε. Όποιος πει ότι τα ξέρει όλα, το έχει χάσει το παιχνίδι. 

Ποιο είναι το στάνταρ προσωπικό που χρειάζεται για μια τηλεοπτική μετάδοση τέτοιου επιπέδου;

Σε μια μετάδοση ενός απλού ποδοσφαιρικού αγώνα, σε ένα εξακάμερο, που είναι το ελάχιστο στους ποσοσφαιρικούς αγώνες πλέον, μπορεί να εργάζονται και περισσότερα από είκοσι άτομα. Υπάρχουν κάποια άτομα υπεύθυνα για τα γραφικά, ο σκηνοθέτης, ο παραγωγός που είναι υπεύθυνος για όλη τη μετάδοση, ένα άτομο στις ραδιοζεύξεις υπεύθυνο για το uplink, ρυθμιστές εικόνας, δύο άτομα, τα οποία είναι στα replay, ένας ηχολήπτης μαζί με δύο βοηθούς τουλάχιστον, οι έξι οπερατέρ που θα κάνουν το εξακάμερο και για οτιδήποτε άλλο χρειαστεί, μπορεί να είναι ένα επιπλέον άτομο στο βαν. Πόσο μάλλον σε μία διοργάνωση σαν αυτή στα "Δύο Αοράκια", όπου στον τελικό θα έχουμε σε HD συνολικά δέκα κάμερες.

Πιστεύεις ότι ο κόσμος εκτιμά τη δουλειά που γίνεται πριν και μετά τον αγώνα, όλη αυτή την προεργασία για να βγει ζωντανά σε μια τηλεόραση όλο αυτό με το πάτημα ενός κουμπιού από το σπίτι; 

Ο κόσμος δεν ξέρει τι χρειάζεται για να γίνει μια τηλεοπτική μετάδοση. Όταν αυτή τη στιγμή μπορεις να τραβήξεις ένα ολόκληρο βίντεο από το κινητό σου, με την τιμή του να μην είναι πάνω από χίλια ευρώ, και ολόκληρος ο εξοπλισμός στο βαν κάνει δύο εκατομμύρια ευρώ, καταλαβαίνεις ότι υπάρχει μια αλυσίδα από άτομα που δουλεύουν και μέσα και έξω από το βαν, οι οποίοι πρέπει να ξέρουν να χειρίζονται όλα τα μηχανήματα πλήρως. Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες, τις οποίες αν τις κάνουμε με λανθασμένο τρόπο θα φανεί αμέσως στην τηλεόραση. "Κοίτα τι βλακεία έκανε ο κάμεραμαν ή ο σκηνοθέτης." Για να γίνει αυτό το λάθος όμως, πρέπει να έχει συμβεί κάτι πολύ σοβαρό, έχουμε να κάνουμε με μηχανήματα και συμβαίνουν πολλές ζημιές.

Τα τελευταία χρόνια, που όλο και περισσότερα χρήματα επενδύονται στην καλή εικόνα και στον καλό ήχο, ο τηλεθεατής μπορεί να απολαύσει αγώνες με εικόνα και ήχο υψηλής ευκρίνειας. Μέχρι που πιστεύει ότι μπορεί να φτάσει αυτή η εξέλιξη;

Ήδη στην Ιαπωνία έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται τεχνολογίες 6K και 8K και είναι πολύ πιθανό να χρησιμοποιηθούν για τη μετάδοση των επόμενων Ολυμπιακών αγώνων στο Τόκυο. Η τεχνολογία ποτέ δε σταματά, πόσο μάλλον οι Ιάπωνες, που είναι πρωτοπόροι σε αυτόν τον τομέα. Φαντάσου ότι μόλις το 1996 έγινε δοκιμαστικά η πρώτη τηλεοπτική μετάδοση High Definition στην Ιαπωνία, που αλλού; (γελάει) Εξελίσσεται η ποιότητα, αλλά μένει πλέον να το υποστηρίξει και ο κόσμος. Για να μπει η HD τεχνολογία στην αγορά, πρέπει να υπάρχει και η ανάλογη ανταπόκριση. Υπάρχουν ακόμα κανάλια αυτή τη στιγμή που είναι σε Standard Definition - Απλή Ανάλυση.

Όλα όμως πρέπει να είναι μια αλυσίδα, από την αρχή μέχρι το τέλος, από το φακό της κάμερας μέχρι και τη τελική λήψη που βλέπει ο τηλεθεατής. Ωραία είναι η καλή ποιότητα, αλλά είναι και πολύ ακριβή. Για παράδειγμα, το κινητό μου τραβάει βίντεο με 4K, όμως η ποιότητα των βίντεο που τραβάει το κινητό μου δεν έχει καμία σχέση με την ποιότητα που θα βγάλει ένα HD βαν, γιατί το κινητό μου κάνει κοντά στα χίλια ευρώ, ενώ η πιο φθηνή κάμερα που είναι μέσα στο βαν αυτή τη στιγμή ξεκινάει από εξήντα με εβδομήντα χιλιάδες ευρώ.

Τέλος, ποιο είναι το πιο περίεργο σκηνικό που σου έχει τύχει σε ζωντανή μετάδοση αγώνα;

Έχει πολλά κουφά. Μια φορά, σε μετάδοση αγώνα της Β' Εθνικής στα Χανιά για μεγάλο κανάλι με έβριζε ένας φίλαθλος για δηλώσεις ενός δημοσιογράφου από το ίδιο κανάλι. Κατέβηκα κάτω στις κερκίδες και οι αστυνομικοί ανησυχούν ότι θα γίνει καυγάς. Του συστήνομαι, του δίνω το χέρι και αυτός συνεχίζει να φωνάζει. Του ξανασυστήνομαι, μου δίνει τελικά και αυτός το χέρι του και του λέω "Άκουσε με φίλε, εγώ ήρθα να βγάλω ένα μεροκάματο εδώ πέρα να κάνω κάμερα. Δεν ξέρω τι είπε ο δημοσιογράφος και δεν έχω καμία σχέση με δημοσιογράφους, μη μας συγκρίνεις. Από εκεί και πέρα ψάξε να βρεις τον συγκεκριμένο δημοσιογράφο, να παραπονεθείς σε αυτόν. Είναι κάποια φάση που δεν δείξαμε; Τις δείξαμε όλες;". Μου απαντάει ψύχραιμα ότι έχω δίκιο και μετά κάθε φορά που με έβλεπε με χαιρετούσε.

Αν και στο ίδιο πόστο, αυτό του οπερατέρ, ο Άρης Μπακαλάκης παραδόξως δεν είχε ακριβώς τις ίδιες απόψεις πάνω στα θέματα, για τα οποία συζήτησα με τον Περικλή. 

Θα αρχίσω με το τελευταίο πράγμα που ρώτησα τον Περικλή: ποιο είναι το πιο περίεργο σκηνικό που σου έχει τύχει σε ζωντανή μετάδοση; 

Είναι αυτό που σου είπε ο Περικλής, μας επιτέθηκαν φίλαθλοι. Μας έχουν επιτεθεί φίλαθλοι, επειδή είχαν θέμα με το κανάλι για το οποίο τραβούσαμε και μας επιτέθηκαν να μας σπάσουν τις κάμερες. Αυτό είναι το χειρότερο που έχει συμβεί.

Πιστεύεις ότι ο κόσμος εκτιμά τη δουλειά που γίνεται πίσω από τις κάμερες και όλη αυτή την προεργασία που γίνεται για να βγει τόσο απλά στη τηλεόραση ο αγώνας;

Ναι, μετά από τα social media ο κόσμος ενημερώνεται και βλέπει πραγματικά τι κόπος υπάρχει πίσω από μια παραγωγή. Έχει αρχίσει και εκτιμά τη δουλειά μας, ξέρει ακριβώς τι κόπος χρειάζεται για να βγει ένα αποτέλεσμα, είτε ποδόσφαιρο είναι αυτό είτε οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση.

Ποιο είναι το στάνταρ προσωπικό που θα έχει μια μετάδοση για να βγει όλο αυτό στις τηλεοράσεις;

Θέλουμε τον παραγωγό, το σκηνοθέτη, τον μοντέρ, τον υπεύθυνο για τα replay, τις κάμερες, τους τεχνικούς και τους βοηθούς οπωσδήποτε.

Με όλο και περισσότερα λεφτά να επενδύονται στο μπάσκετ για καλύτερη εικόνα και καλύτερο ήχο, πόσο ψηλότερα μπορεί να φτάσει η ποιότητα της μετάδοσης;

Νομίζω ότι έχουμε πιάσει ταβάνι. Σε εικόνα, ας πούμε, μπορούμε να φτάσουμε σε σημείο να καλύπτουν όλες οι κάμερες 4K. Όσον αφορά τον αριθμό των καμερών, νομίζω ότι είμαστε υπερκαλυμμένοι, με εξαίρεση αν θα μπορούσαμε να βάλουμε μέσα στον αγωνιστικό χώρο ένα drone, μόνο αυτό λείπει.

Τον παλμό ολόκληρου του αποτελέσματος δε θα μπορούσε να μας δώσει άλλος από τον σκηνοθέτη της ΕΡΤ και της ABC. Μιλήσαμε με τον Ηλία Σκαρώνη για το ρόλο του σκηνοθέτη σε μια αθλητική μετάδοση και τι δυσκολίες που ενδέχεται να υπάρχουν.

Αρχικά, κάτι που δε γνωρίζουν οι περισσότεροι: ποια είναι η δουλειά ενός σκηνοθέτη σε μια τηλεοπτική μετάδοση ενός αγώνα;

Στην Ελλάδα η δουλειά ενός σκηνοθέτη στη μετάδοση αγώνα, σε οποιοδήποτε άθλημα, ξεκινάει μια εβδομάδα πριν. Κρίνει ανάλογα το event και έπειτα συζητάει με την παραγωγή για το τι χρειάζεται από τεχνικό υλικό, πόσες και τι κάμερες θα μπουν, αν υπάρχει κάποια ιδιαιτερότητα ή αν είναι υψηλής σημασίας το ματς. Αφού λοιπόν καταλήξει κάπου σε όλα αυτά, ο σκηνοθέτης επιλέγει, καλεί όλη την παραγωγή και έρχονται οι κάμερες που έχει ζητήσει. Όταν έρθει η ώρα του αγώνα, λοιπόν, ο σκηνοθέτης είναι μέσα στο βαν της μετάδοσης και στην ουσία επιλέγει ποια κάμερα θα βγει στον αέρα. Αυτό μπορεί να γίνει με δύο τρόπους. Ο πρώτος τρόπος είναι ένας σκηνοθέτης, ο οποίος θα έχει μαζί του έναν άνθρωπο που θα του λέει και θα βγάζει τις κάμερες στον αέρα, ο οποίος λέγεται vision mixer, ή αλλιώς θα το κάνει ο ίδιος.

Εγώ προσωπικά προτιμώ να το κάνω ο ίδιος. Είναι αυτό που λέμε ένα live μοντάζ, και όχι rec, που σημαίνει ότι όποιο λάθος κάνεις το χρεώνεσαι εκείνη τη στιγμή. Ο σκηνοθέτης ουσιαστικά λέει την ιστορία. Κάθε παιχνίδι, είτε ποδόσφαιρο είτε μπάσκετ είτε οποιοδήποτε άθλημα, είναι μια ιστορία, από την αρχή μέχρι το τέλος. Εγώ ή οποιοσδήποτε κάνει αυτή τη δουλειά λέει την ιστορία. Για αυτό το λόγο είναι ένα ματς που μπορείς να το δεις με διαφορετικούς τρόπους, γιατί ο καθένας βλέπει αλλιώς την ιστορία. Τα γεγονότα είναι γεγονότα, όπως για παράδειγμα το σκορ, αλλά το πως θα εξελιχθεί όλο αυτό, εξαρτάται το πως βλέπει ο καθένας από εμάς την ιστορία για να τη διηγηθεί.

Ποια είναι η διαφορά στο να είσαι σκηνοθέτης σε μια τηλεοπτική εκπομπή και σε μια αθλητική μετάδοση, και γιατί επέλεξες να ασχοληθείς με αυτό το χώρο; 

Σε μια τηλεοπτική μετάδοση πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο πράγματα: το rec και το live, δηλαδή τι είναι μαγνητοσκοπημένο και τι βγαίνει ζωντανά. Στη μαγνητοσκόπηση έχεις μια μικρή δυνατότητα να διορθώσεις κάποια πράγματα. Αν δε σου πάει κάτι καλά, μπορείς να το γράψεις και να το βάλεις στο μοντάζ μέσα, χωρίς να χρειαστεί να κάνεις κάτι άλλο. Το live είναι live, ό,τι γίνει βγαίνει εκείνη τη στιγμή στον αέρα. Δεν έχεις δικαίωμα να διορθώσεις κάτι. Αυτό που με τράβηξε πολύ στα αθλητικά, είναι ότι υπήρξα αθλητής, και συγκεκριμένα στο ποδόσφαιρο, μου αρέσει πάρα πολύ ο αθλητισμός.

Συνολικά, με πήγε εκεί το περιβάλλον μου, αφού ήταν άνθρωποι της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, άρα το είχα σαν βίωμα. Ασχολούμουν με τη φωτογραφία από μικρός, οπότε ήταν μια δεύτερη επιλογή μετά τον αθλητισμό. Νομίζω με πήγε μόνο του στην τηλεόραση, δεν το επιδίωξα τόσο πολύ, γιατί η εταιρεία, για την οποία δούλευα, η NOVA, ξεκίνησε να κάνει τα πρώτα βήματα της στα αθλητικά. Μάλιστα, την πρώτη μετάδοση της την έχω κάνει εγώ. Μου άρεσε, το συνέχισα και το συνεχίζω μέχρι σήμερα.   

Ποια είναι τα βήματα, τα οποία έκανες για να φτάσεις να είσαι σκηνοθέτης σε μια μετάδοση ενός παγκοσμίου τουρνουά;

Τα βήματα. για να κάνω αυτή τη δουλειά αρχικά ήταν μετά το σχολείο, όταν μπήκα σε μία σχολή, η οποία τότε δεν υπήρχε ακριβώς, υπάρχει όμως τώρα, η πανεπιστημιακή σχολή για κινηματογράφο και τηλεόραση. Αποφοίτησα στα τρία χρόνια και μετά ξεκίνησα να δουλεύω σε διάφορες δουλειές, που είχαν πάντα σχέση με την τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια δουλεύω αποκλειστικα στην τηλεόραση, εκ των οποίων τα τελευταία δεκαπέντε κάνω μόνο αθλητικά. Αυτή τη στιγμή δουλεύω για την εταιρεία ABC Productions και δουλεύουμε για διάφορους παρόχους, όπως COSMOTE TV, NOVA και ΕΡΤ, όπως τώρα. Θέλει πολλή τριβή και πολλή εμπειρία. Η θεωρία θα σε βοηθήσει να βγεις από το πρόβλημα, γιατί θα ξέρεις γιατί συμβαίνει κάτι. Όλο το υπόλοιπο είναι πράξη και εμπειρία.

Ποιο είναι το τουρνουά με τη μεγαλύτερη ευθύνη που είχες αναλάβει και το θεωρείς "highlight" της καριέρας σου;

Αν στη δουλειά μας ξεχωρίσεις κάτι, δε θα βγει σωστό το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα κάτι το οποίο για εμένα είναι πάρα πολύ μικρό, για τον πελάτη, όπως σήμερα για την ΕΡΤ, είναι αυτό που έχει να δείξει. Άρα για αυτήν αυτό που έχει να δείξει ζωντανά είναι το δικό της highlight, οπότε οφείλει να είναι και το δικό μου. Άρα είτε είναι οποιοδήποτε άθλημα, είτε μια συνέντευξη, είναι αυτό που θεωρεί ο πελάτης σημαντικό. Δηλαδή, εγώ δεν μπαίνω σε καμία μετάδοση με το σκεπτικό ότι δεν είναι κάτι σημαντικό. Ένα highlight θα μπορούσε να είναι τότε που δούλευα για το Champions League στην Κύπρο, με τον ΑΠΟΕΛ και τη μεγάλη του πορεία, όταν ήμουν υπεύθυνος για το ματς με τη Ρεάλ Μαδρίτης.

Όταν ένα ματς πηγαίνει σε εκατόν σαράντα χώρες ζωντανά και ξέρεις ότι σε βλέπει όλος ο κόσμος σχεδόν, ναι μεν σου δημιουργεί ένα παραπάνω άγχος, αλλά όχι κάτι το ιδιαίτερο. Όπως σου είπα μπορώ να θεωρώ highlight ένα συγκεκριμένο παιχνίδι, οφείλω όμως να θεωρώ highlight κάθε παιχνίδι που κάνω, είτε αυτό είναι ένας αγώνας για την Α1, είτε είναι το Champions League, είτε το Παγκόσμιο που κάνω τώρα. Δεν ξεχωρίζω και δεν πρέπει να ξεχωρίζεις μεταδόσεις, γιατί αν γίνει αυτό και χαλαρώσεις, θα φανεί στη μετάδοση.

Τα τελευταία χρόνια, που όλο και περισσότερα χρήματα επενδύονται στην καλή εικόνα και στον καλό ήχο, ο τηλεθεατής μπορεί να απολαύσει αγώνες με εικόνα και ήχο υψηλής ευκρίνειας. Αυξάνονται οι απαιτήσεις για τη δουλειά σου και μέχρι που πιστεύεις ότι μπορεί να φτάσει αυτή η εξέλιξη;

Κάθε χρόνο βλέπουμε και διαφορετικά πράγματα. Η τεχνολογία φυσικά ανεβάζει τον πήχη, γιατί πράγματα που φανταζόμασταν παλιά ή ήταν πάρα πολύ δύσκολο να γίνουν, πλέον είναι πολύ εύκολα να πραγματοποιηθούν. Μιλάμε για super slow motion, μιλάμε για ultra-high speed κάμερες, ακόμα και 4Κ ή και 6Κ κάμερες που λέγεται ότι έχουν δοκιμαστεί, οι οποίες όμως δεν μας αφορούν. Η τεχνολογία που με αφορά εμένα είναι μέσα που βγαίνουν, όπως τα drones και οι κάμερες πολύ μικρού μεγέθους. Αυτά λοιπόν εμένα μου λύνουν τα χέρια σε διάφορες περιπτώσεις που θέλω, ανεβάζουν όμως και τον πήχη. Γιατί ταυτόχρονα με αυτά τα μέσα που βγαίνουν, αναπτύσσονται και τα κινητά που έχουμε. Τα περισσότερα έχουν βίντεο σε αργή κίνηση.

Όταν λοιπόν εσύ έχεις εξοικειωθεί με αυτό, το βλέπεις και το χρησιμοποιείς συνεχώς, έχεις την ίδια απαίτηση μετά από μια μετάδοση, έστω και χωρίς να το σκεφτείς. Συνεπώς, κάθε update που γίνεται στην τεχνολογία επηρεάζει και τη δική μας δουλειά. Ναι μεν μας λύνει τα χέρια σε κάποιες περιπτώσεις, αυξάνει τις απαιτήσεις και σε τεχνολογική υποστήριξη, αλλά κυρίως στο know-how που πρέπει να έχουμε εμείς και οι οπερατέρ και όλα αυτά να λειτουργήσουν για να τα βγάλουμε στον αέρα.  

Πιστεύεις ότι ο κόσμος εκτιμά τη δουλειά που γίνεται πριν και μετά τον αγώνα, όλη αυτή την προεργασία για να βγει ζωντανά σε μια τηλεόραση όλο αυτό με το πάτημα ενός κουμπιού από το σπίτι; 

Η αλήθεια είναι ότι στην Ελλάδα ο κόσμος δεν εκτιμά, γιατί δε γνωρίζει πολλά πράγματα. Το βλέπω και στον περίγυρο μου, που νομίζουν ότι κάποια πράγματα γίνονται μαγικά. Ας πούμε, θεωρούν πολύ εύκολο το να δουλεύει κάποιος στην τηλεόραση. Όχι, δεν είναι καθόλου εύκολο, θέλει πολύ κόπο. Ειδικά για τα παιδιά στις κάμερες που τραβάνε καλώδια και στήνουν. Έχει πάρα πολύ κόπο, πάρα πολλή ευθύνη, πάρα πολλές ώρες δουλειάς. Δεν υπάρχει περίπτωση να πας σε μια ζωντανή μετάδοση  λιγότερο από τέσσερις ώρες πριν το event. Συνήθως είναι και δύο με δυόμισι ώρες μετά, ανάλογα αν υπάρχει κάποιο post-game. Ο κόσμος δεν είναι εκπαιδευμένος στην Ελλάδα, δεν καταλαβαίνει τον κόπο. Αν τους ρωτήσεις για αυτούς που κάνουν τηλεόραση, συνήθως το πρώτο πράγμα που λένε είναι ότι είναι καλοπληρωμένοι, κάτι το οποίο δεν ισχύει και το δεύτερο ότι είναι καλλιτέχνες, ενώ στην ουσία η ώρα που έχουν να δημιουργήσουν είναι στα στενά όρια του αγώνα.

Ποιο είναι το πιο ακραίο περιστατικό που σου έχει συμβεί ζωντανά σε αγώνα;

Ήταν ένα πρόβλημα τεχνικής φύσεως: να δουλεύω και να χάσω όλες τις κάμερες από μπροστά μου, να χάσω δηλαδή το monitoring του βαν. Να μη βλέπω δηλαδή τίποτα μπροστά μου. Έπρεπε, λοιπόν, να μπορέσω, εμπειρικά, δουλεύοντας μαζί με τον τεχνικό προϊστάμενο, να φτιάξουμε δύο μόνιτορ για να βλέπω μόνο την κάμερα που έχω στον αέρα και πατώντας να επιλέγω την κάμερα που θα βγάλω. Όταν αυτό όμως είναι ένα δεκακάμερο ή ένα δεκαπεντακάμερο, είναι πάρα πολύ δύσκολο. Πρέπει να έχεις στο νου σου τι έχεις βγάλει στον αέρα και τι πρόκειται να βγάλεις, ώστε πρώτον να μην επαναλαμβάνεσαι και δεύτερον να μην καταλάβει ο κόσμος ότι έχει παρουσιαστεί αυτό το πρόβλημα.

Αυτό που μένει στο τέλος της ημέρας, δεν μπορεί να αποτυπωθεί γραπτά. Είναι εμπειρίες, ζωντανές στο μυαλό μου και μόνο, και η σημασία που έχουν για μένα ξεπερνούν τα όρια των τεσσάρων γραμμών του παρκέ, ακόμα και του γηπέδου, στο οποίο πέρασα τόσες πολλές ώρες στο Ηράκλειο, τα "Δύο Αοράκια".  Αυτό είναι το τελευταίο μου άρθρο σχετικά με το φετινό τουρνουά εφήβων, μετά τη συνέντευξη του προπονητή της Εθνικής, Γιάννη Καστρίτη. Εν τέλει, είναι πραγματικά μεγάλο δώρο για κάποιον ο οποίος ασχολείται με το μπάσκετ παραπάνω από τακτικά, να βιώνει από κοντά μια διοργάνωση τέτοιου βεληνεκούς. Το μεγαλύτερο δώρο όμως είναι ότι την επόμενη φορά που θα δω έναν αγώνα στην τηλεόραση, θα εκτιμήσω την ευκαιρία που μου δίνεται και την άνεση με την οποία μου δίνεται αυτό το προϊόν. Όχι μόνο επειδή πλέον ξέρω τι κόπος χρειάζεται για να βγει ζωντανά σε όλη την Ελλάδα, αλλά και επειδή έζησα, έστω και για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, τη ρουτίνα αυτών των ανθρώπων που δε φαίνονται ποτέ, των ανθρώπων πίσω από τις κάμερες.

Για να μπείτε πιο ζωντανά στο κλίμα μιας ζωντανής μετάδοσης, μπορείτε να παρακολουθήσετε το παρακάτω βίντεο από το προσωπικό κανάλι του Περικλή: