NBA-Euroleague: Δύο διαφορετικοί μπασκετικοί κόσμοι.

NBA ή Euroleague; Σε τι διαφέρουν και που υπερτερεί η μία έναντι της άλλης; Δύο διαφορετικές φιλοσοφίες του μπάσκετ συγκρούονται.

Πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες διασυλλογικές διοργανώσεις στον πλανήτη, που αφορούν το άθλημα της καλαθοσφαίρισης και κεντρίζουν τα περισσότερα «μπασκετικά» βλέμματα στον κόσμο, μαζί με τις διοργανώσεις της FIBA σε εθνικό επίπεδο. Παρότι, όμως μιλάμε για το ίδιο άθλημα, είναι προφανές ότι οι δύο αυτοί «κολοσσοί» έχουν πιο πολλές διαφορές, παρά κοινά εντός και εκτός των τεσσάρων γραμμών του γηπέδου. Πάντα το NBA αποτελούσε μια μηχανή θεάματος, διαθέτοντας παίκτες με τρομερή ποιότητα και κλάση που πάντα εγγυόντουσαν ένα ευχάριστο σόου για τους λάτρεις του μπάσκετ. Από την άλλη το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα, το οποίο από το 2001 φέρει την ονομασία Euroleague, επέλεξε να ακολουθήσει μια διαφορετική φιλοσοφία και να αποσχιστεί από αυτήν του NBA, επιλέγοντας μια πιο «μυαλωμένη» και σκληρή εκδοχή του. Αμφότερες οι δύο διοργανώσεις έχουν φανατικούς υποστηρικτές αλλά και σκληρούς επικριτές, όμως παραμένουν πόλος έλξης για εκατομμύρια basketball fans σε όλο τον κόσμο. Πάμε λοιπόν να δούμε σε τι τελικά διαφέρουν οι δύο διοργανώσεις, σε μια ανάλυση-σύγκριση από μια αντικειμενική σκοπιά.

Αγωνιστικό μέρος

Στο αγωνιστικό μέρος θα ασχοληθούμε με τις διαφορές που συναντώνται στα δύο πρωταθλήματα μέσα στο γήπεδο και ουσιαστικά χωρίζουν το μπάσκετ σε δύο διαφορετικά κομμάτια. Οι κανόνες του μπάσκετ μπορεί να είναι κοινοί,  παρά ελαχίστων διαφορών, ωστόσο στο NBA πολλές φορές οι referees κάνουν τα «στραβά μάτια» σε φάσεις που είναι μεν αντικανονικές, αλλά ενδέχεται να προσφέρουν θέαμα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τα τρία βήματα σε έναν αιφνιδιασμό που καταλήγει σε κάρφωμα ή αυτό το βηματάκι πριν τη πρώτη ντρίπλα που έχει καθιερωθεί σαν κανόνας. Επιπλέον, πολλά οφθαλμοφανή φάουλ δεν δίνονται και το λεγόμενο trash talking μένει ατιμώρητο, ακόμα κι αν γίνεται μπροστά στα μάτια του διαιτητή. Μάλιστα, για χάρη της απόλαυσης, δεν σφυρίζονται παραβάσεις που κι ένα παιδί δημοτικού θα αναγνώριζε, όπως οι φάσεις του παρακάτω βίντεο:

Στην Ευρώπη, τα πράγματα είναι πιο αυστηρά και τυπικά, οι κανόνες τηρούνται κατά γράμμα, ενώ ο διαιτητής δεν διστάζει να σφυρίξει και τρεις τεχνικές ποινές στο ίδιο παιχνίδι. Το αυστηρό του μπασκετικού χαρακτήρα της Euroleague φαίνεται και από τη διεξαγωγή ενός αγώνα, όπου τα γήπεδα δεν γεμίζουν και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να ανταγωνιστούν το αμερικάνικο πρωτάθλημα. Το τελευταίο προσφέρει, εκτός από το «κυρίως πιάτο» που είναι το μπάσκετ, διαγωνισμούς, γιορτές και διάφορα specials που κάνουν την ατμόσφαιρα πιο ευχάριστη στο γήπεδο. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους ελληνικούς χορούς στο κέντρο του παρκέ της Βοστώνης;

Συνεχίζοντας στο αγωνιστικό κομμάτι, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι οι Αμερικάνοι δίνουν πολύ μεγάλη βάση στο ατομικό ταλέντο, δημιουργώντας παίκτες με απίστευτα σωματικά προσόντα και αθλητικότητα, που σπάνια συναντάς σε ομαδικά αθλήματα. Επιπλέον δουλεύουν αρκετά στο ball-handling, στην ταχύτητα, στην έκρηξη με μπάλα ή χωρίς, στο άλμα καθώς και στο σουτ από κοντινή και μακρινή απόσταση, διαπλάθοντας έτσι, ένα φονικό και πολύπλευρο σκόρερ. Συνέπεια όλων αυτών, ο υπερβολικά γρήγορος ρυθμός στο παιχνίδι και η εκδήλωση επιθέσεων χωρίς υπομονή, στο επιθετικό τρανζίσιον σε πρωτεύοντα ή δευτερεύοντα αιφνιδιασμό. Άκρως αντίθετη είναι η ευρωπαϊκή προσέγγιση στην προπόνηση των νεαρών μπασκετμπολιστών, όπου το κυριότερο συστατικό είναι η υπομονή στο παιχνίδι, εκμετάλλευση όλων των επιλογών για ένα σουτ με καλύτερες προοπτικές και υπακοή στο σύστημα.

Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή φιλοσοφία, ο προπονητής είναι το Α και το Ω σε μία ομάδα, καθορίζει τη τάξη των πραγμάτων σε ένα σύλλογο από το μικρότερο ως το μεγαλύτερο, έχει λόγο στην απόφαση αποχώρησης ή προσθήκης παικτών στο ρόστερ και απαιτεί παίκτες απόλυτα προσηλωμένους στο πλάνο του. Ο ρυθμός είναι πολύ πιο αργός, οι ομάδες δεν τρέχουν το γήπεδο στα στάνταρ του NBA και οι πλέι-μέικερ προτιμούν τις οργανωμένες επιθέσεις από τα τρανζίσιον και τις συνετές επιλογές. Μιλάμε δηλαδή, για δύο ολωσδιόλου απομακρυσμένες σχολές μπάσκετ.

Στο ίδιο πλαίσιο, συνεχίζουμε με την διαφορετική προσέγγιση που υπάρχει στο κομμάτι της άμυνας. Συχνά τίθεται το ερώτημα για το ποιο είναι το καλύτερο ρητό: « Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση ή η καλύτερη επίθεση είναι η άμυνα;» Όσον αφορά την Euroleague, η δεύτερη περίπτωση την αντιπροσωπεύει πλήρως. Στους αγώνες της κορυφαίας διασυλλογικής διοργάνωσης, γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η αμυντική προσήλωση και συγκέντρωση παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στη ροή ενός παιχνιδιού. Στα ευρωπαϊκά γήπεδα κυριαρχούν οι σκληρές άμυνες στις 1 vs 1 μονομαχίες, τα focus των coaches σε παίκτες κλειδιά των αντιπάλων και η εξουδετέρωσή τους. Αλλά και οι αμυντικές προσαρμογές, ανάλογα με τον τρόπο παιχνιδιού του αντιπάλου και τη γενικότερη κατάσταση του ματς, όπως και η θωράκιση των ρακετών με παράλληλο κλείσιμο των διαδρόμων προς αυτές. Ο κάθε προπονητής εξαντλεί στο πινακάκι του κάθε στρατηγική και πλάνο, που ο ίδιος σκέφτεται και εφαρμόζει σε μια ουσιαστικά παράταξη πιονιών στη μπασκετική σκακιέρα. Συνεπώς, τα νούμερα και τα στάνταρ στις στατιστικές είναι σχετικά μικρά και δίνεται η ευκαιρία σε παίκτες που υστερούν σε φυσικά προσόντα και ταλέντο να αναδειχθούν, απλά και μόνο με την ουσία, τη ψυχραιμία και το «μπασκετικό IQ» τους, που δεν θα μπορούσαν ποτέ να σταθούν στο ύψος του NBA. Το πιο τρανό παράδειγμα, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί ο παίκτης του Ολυμπιακού, Βαγγέλης Μάντζαρης.

Στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, ασπάζονται το πρώτο ρητό, με το σκορ να κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ παράλληλα οι επιδόσεις ορισμένων παικτών σε διάφορες στατιστικές κατηγορίες είναι απλά ασύλληπτες. Τα trible-doubles έχουν γίνει ένα συνηθισμένο φαινόμενο, χωρίς όμως να παύουν να αποτελούν αξιομνημόνευτο επίτευγμα, ενώ έχουν δημιουργηθεί τέτοια στάνταρ και απαιτήσεις για ορισμένους παίκτες, που αν δεν κάνουν trible-double ή δεν πετύχουν πάνω από 25 πόντους θεωρείται αποτυχία. Όμως αξίζει να αναρωτηθούμε πως έχει διαμορφωθεί αυτή η τόσο εύφορη για την επίθεση κατάσταση. Και θα καταλήξουμε σε τρία στοιχεία: Περισσότερος χρόνος (12 λεπτά η περίοδος  στο NBA, έναντι δεκαλέπτου σε όλες τις υπόλοιπες διοργανώσεις), το ατομικό ταλέντο που προείπαμε και οι τραγικές άμυνες. Ας σταθούμε στο τελευταίο. Είναι προφανές ότι η άμυνα στο NBA έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, με τις προσωπικές άμυνες να είναι ιδιαίτερα αναποτελεσματικές και σε καμία περίπτωση το αμυντικό πλάνο ενός NBA coach δεν μπορεί να ανταγωνιστεί αυτό των Ευρωπαίων. Οι διάδρομοι είναι διάπλατα ανοιχτοί και οι βοήθειες αργούν χαρακτηριστικά ή δεν μπορούν να σταματήσουν τον επιτιθέμενο. Όταν το παιχνίδι παίζεται στην επίθεση και οι στατιστικές αποτελούν βιογραφικό για κάθε παίκτη, ο αμυνόμενος αποτρέπεται από το  να «ξοδέψει» ενέργεια στην άμυνα, παρά μόνο όταν πρόκειται για μπλοκ ή  κλεψίματα.

Εξωαγωνιστικό μέρος

Αν στο αγωνιστικό μέρος NBA και Euroleague «κονταροχτυπιούνται», έχοντας αρκετές διαφορές, στο εξωαγωνιστικό μέρος η αμερικανική λίγκα έχει κάνει μεγάλα άλματα προόδου και έχει αφήσει πολλά...χιλιόμετρα πίσω την Ευρωλίγκα.

 Ένα κοινό πρόβλημα που υπάρχει τόσο σε Ευρώπη, όσο και σε Αμερική αφορά κυρίως τους παίκτες και είναι το εξαντλητικό πρόγραμμα. Στην Euroleague οι αγώνες γίνονται μία ή δύο φορές την εβδομάδα, ωστόσο οι ομάδες επιβαρύνονται και από τις εγχώριες διοργανώσεις τα σαββατοκύριακα. Αυτό αποσυντονίζει κάπως τους καλαθοσφαιριστές και είναι στο χέρι του εκάστοτε προπονητή το πως θα διαχειριστεί και σε ποια ματς θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή. Στο NBA δεν υπάρχει το πρόβλημα των πολλών διοργανώσεων, αλλά η πληθώρα ματς (82 ματς regular season συν playoffs συν pre season) που αφήνει ελάχιστα περιθώρια για ξεκούραση, αν συνυπολογίσουμε και τα συνεχή ταξίδια εντός της επικράτειας των ΗΠΑ. Πάντως, η περιποίηση στους NBAers για αποθεραπεία και πρόληψη τραυματισμών γίνεται με μέσα εντυπωσιακά και υψηλής τεχνολογίας με πολλούς ειδικούς να προσέχουν και την παραμικρή λεπτομέρεια. Στον τομέα αυτό, η Ευρωπαϊκή λίγκα δεν απέχει πολύ από το NBA, ωστόσο εξαρτάται σημαντικά από τα budget των δύο ομάδων και τα χρήματα που επιθυμεί να διαθέσει η διοίκηση σε τέτοιου είδους ζητήματα.

Προχωράμε, με σειρά να έχει η διαφοροποίηση Ευρώπης και Αμερικής, ως προς τον τρόπο που χτίζεται μια ομάδα. Ο θεσμός του draft είναι μία από τις ευφυέστερες κινήσεις που έχουν εφαρμοσθεί ποτέ σε ένα άθλημα, καθώς δίνει τη δυνατότητα σε παίκτες του κολεγιακού πρωταθλήματος να ζήσουν το όνειρο του NBA με αξιοκρατία και τις ομάδες να φρεσκάρουν το ρόστερ τους, με προσθήκες νέων ελπιδοφόρων παικτών. Παρέχεται λοιπόν η ευκαιρία για επένδυση στο μέλλον από τις ομάδες και επιλογής παικτών σύμφωνα με τα δικά τους θέλω. Παράλληλα μειώνεται η αξία του budget και επέρχεται η ισορροπία στο πρωτάθλημα, με τη λοταρία του draft που γίνεται κάθε χρόνο και δίνει περισσότερες πιθανότητες στις ομάδες χαμηλότερης ποιότητας να επιλέξουν υψηλό νούμερο, δηλαδή να έχουν τον πρώτο λόγο στην επιλογή νέων καλαθοσφαιριστών. Κάπως έτσι δημιουργείται ένα κλίμα ανταγωνισμού και εναλλαγής πρωταγωνιστών εντός λίγων χρόνων. Αυτό αντικατοπτρίζεται από την άνοδο και την πτώση ομάδων που μπορεί από την κορυφή να βρεθούν στον πάτο και το αντίστροφο. Υπάρχει λοιπόν η δυνατότητα για rebuilding με νέα project  και σχέδια για τη δημιουργία των πρωταγωνιστών του μέλλοντος, μέσα από μεθοδική και προσηλωμένη δουλειά που συνήθως αποδίδει ,με τα όποια αποτελέσματα, στο μέλλον. Στην Αμερική σπαταλούν πολύ χρόνο στην προετοιμασία μιας καλής ομάδας, εν αντιθέσει με την Ευρώπη όπου τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά.
 Στο μπασκετικό κόσμο της «Γηραιάς Ηπείρου» ισχύει ο νόμος του ισχυρού ή αλλιώς «το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό». Οι πρωταγωνιστές είναι λίγο πολύ οι ίδιοι (π.χ. ΤΣΣΚΑ Μόσχας, Ρεάλ Μαδρίτης, Φενερμπαχτσέ, ΟΣΦΠ, ΠΑΟ) και πρόκειται συνήθως για τις ομάδες που διαθέτουν τα μεγαλύτερα budget. Αυτές εμπνέουν μια οικονομική σταθερότητα και εγγύηση, ενώ έχουν την οικονομική δύναμη να κρατήσουν τους μπασκετμπολίστες που προέρχονται από την υποδομή τους. Εκπλήξεις γίνονται, αλλά σπάνια διατηρούνται στο υψηλότερο επίπεδο, ενώ πολλές «πηγές ταλέντων», όπως είναι ο Ερυθρός Αστέρας ή η Ζαλγκίρις παραχωρούν τους παίκτες τους σε μεγαλύτερους συλλόγους, με συνέπεια να μην μπορούν ποτέ να κάνουν το βήμα παραπάνω.

Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι η υπομονή που υπάρχει στο «μαγικό κόσμο του NBA»,  όσον αφορά το χτίσιμο μιας ομάδας πολύ σπάνια συναντάται στις Ευρωπαϊκές ομάδες και ιδιαίτερα στις διεκδικήτριες του τίτλου. Στις τάξεις αυτών, υπερισχύει η άποψη «φέτος πρέπει να πάρουμε τον τίτλο με κάθε κόστος». Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, οι ομάδες αυτές να μην εμπιστεύονται τα νέα ταλέντα, χωρίς να έχουν δοκιμαστεί πρώτα σε υψηλό επίπεδο και να αναζητούν «έτοιμες» λύσεις για τα ρόστερ τους. Λογικό θα πει κάποιος. Έτσι όμως χάνονται ή παραμελούνται πολλά ταλαντούχα παιδιά τα οποία για κάποιον χ,ψ λόγο δεν πήραν ποτέ την ευκαιρία, που τους άρμοζε ή δεν εξελίχτηκαν ποτέ σε κάτι καλύτερο.

Στο θέμα marketing, το NBA υπερτερεί σε μεγάλο βαθμό από την Euroleague. Κάθε χρόνο διεξάγονται πολλές ενέργειες που προωθούν το πρωτάθλημα και κατά προέκταση το άθλημα με αξιόλογα events που διαδίδουν το άθλημα σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η μεταφορά κάποιων αγώνων της regular season σε Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και οι επισκέψεις ομάδων και παικτών σε διαφορετικές χώρες (δεν ξεχνάμε την επίσκεψη του δικού μας Αντετοκούνμπο στην Κίνα το καλοκαίρι). Ένας αγώνας NBA είναι πάνω απ'όλα ένα show με διαγωνισμούς,γιορτές και εκδηλώσεις, που προσελκύουν τον κόσμο στα γήπεδα, αλλά και εταιρίες εθνικής και παγκόσμιας εμβέλειας που στηρίζουν τη λίγκα για να διαφημιστούν αφήνοντας πολλά έσοδα στη διοργάνωση. Επιπλέον, το ετήσιο All Star Game αποτελεί έναν αξιόπιστο πάροχο θεάματος και ψυχαγωγίας, ενώ ξεχωρίζει και κατά την περίοδο της ψηφοφορίας. Καθώς, μ' αυτό τον τρόπο δίνει το βήμα στους απλούς πολίτες, όλου του κόσμου να ψηφίσουν και να αποφασίσουν τους παίκτες που θα λάβουν μέρος, προωθώντας τη λίγκα ακόμα και στους αδιάφορους για το μπάσκετ.

Πολλά βήματα πίσω βρίσκεται η Euroleague, η οποία ζει στη σκιά του ποδοσφαιρικού Champions League και δεν έχει καταφέρει ούτε στο ελάχιστο να πλησιάσει την καλοστημένη καμπάνια του NBA. Η ευρωπαϊκή διοργάνωση συνεχίζει να στηρίζει τη δημοτικότητα της, καθαρά στο αγωνιστικό μέρος, προωθώντας τις μεγάλες ανατροπές και τα γκρανγκινιολικά φινάλε μεγάλων αγώνων. Μπορούμε να πούμε, ότι το νέο σύστημα που η ίδια θέσπισε κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη διοργάνωση, από την άποψη ότι κανένας αγώνας δεν είναι αδιάφορος, ενώ ισχυρό όπλο παραμένει και το απρόβλεπτο των νοκ-άουτς αγώνων του Final-4, όπου η αγωνία κορυφώνεται.

Για το τέλος του εξωαγωνιστικού κομματιού, αφήσαμε ένα γεγονός που επιβεβαιώνει τη φήμη του NBA και την επικράτησή του έναντι της Euroleague. Το γεγονός αυτό, είναι η μαζική απορρόφηση των καλύτερων και ποιοτικότερων παικτών της τελευταίας από το National Basketball Association, κάτι που κορυφώθηκε τα τελευταία χρόνια και με την αύξηση του salary cup. Πέρα από το πλεονέκτημα των μεγαλύτερων συμβολαίων, το NBA προσελκύει τους Ευρωπαίους αθλητές με το όνομα του και μόνο, καθώς αποτελεί την ύψιστη τιμή, το απόλυτο επαγγελματικό άλμα προς την καταξίωση και ένα όνειρο που επιτέλους γίνεται πραγματικότητα για αυτούς. Πολύ λίγοι είχαν την ευκαιρία να κάνουν το υπερατλαντικό ταξίδι και τελικά αρνήθηκαν. Οι, όλο και περισσότερο, απογυμνωμένες κάθε χρόνο ομάδες της Euroleague στηρίζονται σε ένα κράμα έμπειρων, έως και παλαίμαχων παικτών που είτε επέστρεψαν από το NBA, είτε δεν έφυγαν ποτέ. Επίσης στηρίζονται και σε νέους με προοπτική για το NBA ή μη και τέλος στους Αμερικάνους οι οποίοι δεν στέριωσαν στην πατρίδα τους. Η υποβάθμιση του προϊόντος της Euroleague, με την μηδαμινή της ισχύ και επιρροή στο θέμα αυτό, έχει οδηγήσει στο χαρακτηρισμό της ως δεύτερη G-league (αναπτυξιακή λίγκα του NBA).

Συμπέρασμα της μεγάλης αυτής ανάλυσης, είναι ότι οι δυο δημοφιλέστεροι μπασκετικοί θεσμοί διαφέρουν σε πάρα πολλά πράγματα σε πολλούς διαφορετικούς τομείς. Το μεν NBA υπερέχει σε θέαμα και οργάνωση, η δε Euroleague προσφέρει ένα πιο σύνθετο και κλασσικό μπάσκετ, όπου η τακτική και η υπομονή κυριαρχούν. Θεωρώ ότι είναι άτοπο να τα συγκρίνουμε, μιας και αντιπροσωπεύουν ένα διαφορετικό είδος μπάσκετ και η παρακολούθησή τους αφήνεται στην προτίμηση και το γούστο του εκάστοτε μπασκετόφιλου.